SANG CHẤN & BỎNG MẮT
I.MỤC TIÊU:
1.Mô tả được các sang chấn thường gặp ở mắt
2.Trình bày được các triệu chúng lâm sàng một số dạng chấn thương mắt
3.Nêu đựơc cách xữ trí ban đâù một số trường hợp chấn thương và bỏng do hóa chất ở mắt
II.NỘI DUNG:
A.CHẤN THƯƠNG:Một số sang chấn thường gặp ở mắt:
1.Trầy ,xướt giác mạc:Bề mặt giác mạc được phủ bởi một lớp biểu mô tương đối lỏng lẻo và dể bị tróc ra khi bị chấn thương.
Triệu chứng thường :cợm ,xốn,chảy nước mắt,sợ ánh sáng.Khám sẽ phát hiện có khuyết lớp biểu mô giác mạc
Trầy biểu môthường sẽ tự lành trong 24 giờ đầu.Mục đích của điều trị là giữ cho vết trầy không bị nhiễm trùng trong thời gian vết thương tự lành
Thuốc kháng sinh nhỏ tại chổ có thể dùng nhóm ciprofloxacine,tobramycine…
Băng mắt
2.Rách giác mạc: Nếu vết thuơng giác mạc sâu qua khỏi lớp biểu mô đến lớp nhu mô thì gọi là rách giác mạc.Vết thương vào tiền phòng gọi là thủng giác mạc
Xữ trí tại tuyến cơ sở :cần băng ép mắt và chuyển bệnh nhân lên tuyến có chuyên khoa
3.Dị vật giác mạc-kết mạc:Triệu chứng thường đau nhức mắt,chảy nuớc mắt,sợ ánh sáng
Khám sẽ thấy có dị vật nằm ở kết mạc hoặc giác mạc,dị vật giác mạc thường đi kèm với trầy biểu mô
Xữ trí:lấy dị vật ,kháng sinh tại chổ,giãm đau-kháng viêm đường uống
4.Vết thương mi mắt:Đánh giá vết thuơng mi mắt cần phải xác định có rách bờ tự do mi mắt hay không ,những vết thương này phải được khâu lại.
Những vết thương mi nằm ở vùng góc mi trong(gần cánh mủi)cần phải đựợc khám kĩ xem có tổn hại đến hệ thống lệ đạo hay không,đứt lệ đạo cần phải được nối lại
5.Xuất huyết tiền phòng:là chảy máu trong khoang tiền phòng,thường gặp sau một chấn thương đụng dập nhãn cầu
Triệu chứng :Giãm thị lực sau chấn thương,nhức mắt,có thể chói ,sợ ánh sáng nếu có tổn thương giác mạc đi kèm
Khám sẽ thấy máu trong tiền phòng có thể từ mức độ ít(xuất huyết vi thể)đến lượng nhiều(tiền phòng đầy máu)
Xữ trí ban đầu:Băng mắt,uống nhiều nước,nằm đầu cao,không vận động gắng sức,chuyển bệnh nhân lên tuyến có chuyên khoa
6.Chấn thương thành hốc mắt:Xưong thành hốc mắt mỏng nên có thể bị gãy ,đặc biệt khi bị chấn thương đụng dập ,thường gặp nhất là sàn hốc mắt và thành trong hốc mắt.Khi gắp chấn thương hốc mắt cần thực hiện những bước thăm khám sau:
-Đo thị lực,khám màu sắc:để đánh giá có tổn thương thần kinh thị hay không
-Khám cơ ngoại nhãn:Đánh gia 1vận động nhãn cầu có bị mất hay bị hạn chế
-Xem nhãn cầu có bị lồi hay bị thụt vào trong ổ mắt
-Sờ bằng tay men theo bờ xương hốc mắt để tìm có dấu xương gãy,dấu tràn khí dưới da
-Khám cảm giác dây V1 và V2:khám cảm giác da vùng trán và gò má(dây V2 chạy dọc sàn hốc mắt và có thể bị tổn thương khi bị vỡ sàn hốc mắt)
Thường xương hố mắt gãy đa phần tự lành trong vài tuần,tuy nhiên trong vỡ sàn hốc mắt có thể gây kẹt cơ vận nhãn và thụt nhãn cầu thì cần phải phẩu thuật
7.Vết thương hở nhãn cầu:Nhãn cầu có thể bị vỡ,thủng do nhiều nguyên nhân như :tai nạn giao thông,vết thương do vật nhọn,do hỏa khí…thuờng gây hậu quả rất nặng:mất thị lực rất nhiều ,có thể mù lòa,đôi khi phải múc bỏ nhãn cầu
Khi nghi ngờ vỡ nhãn cầu phải băng ép mắt và không cố gắng khám mắt vì có thể làm tăng áp lực lên mắt(cố gắng banh mắt ra để khám) gây phòi tổ chức nội nhãn làm cho thương tổn nặng hơn .Khi nghi ngờvỡ,thủng nhãn cầu chúng ta cần phải đánh giá thương tổn tại phòng mổ(dưới gây mê)
B.BỎNG HÓA CHẤT:
Các chất tẩy dùng trong nhà có chứa thành phần tẩy trắng và ammonia rất nguy hiểm khi bị bắn vào mắt
Ngoài ra có thể bị bỏng do tai nạn nghề nghiệp từ các ngành công nghệ như sơn,sữa chữa ô tô .xe máy,nhuộm dệt…Trước một trường hợp bỏng mắt do hóa chất điều đầu tiên cần làm là:
rửa…rửa…rửa…rửa!
Kết quả thị lực của bệnh nhân phụ thuộc vào việc hóa chất được rửa sạch ra khỏi mắt sớm hay muộn
Bỏng do acids tiên lượng tốt hơn là do base vì acids sẽ làm protein bị thay đổi tính chất tạo ra tủa ngăn không cho acids thấm sâu nên hạn chế được tổn thương mô.Ngược lại, base có đặc tính xuyên mô vì vậy cần phải rửa liên tục cho đến khi pH về bình thường
Cần phải lật mi trên lộ ra vùng cùng đồ kết mạc để lấy và rửa sạch hóa chất
Rữa bằng dung dịch nước muối sinh lý,sau khi rữa xong
Tra kháng sinh ,băng mắt và chuyển bệnh nhân lên tuyến có chuyên khoa